Vraag

Het was stil vanochtend in de Gagelpolder. Geen vogels van betekenis, niets om over te schrijven dus ik dacht, zal ik eens, bij uitzondering, een mening verkondigen? Of nee, geen mening, meningen zijn er al meer dan genoeg en lang niet allemaal gebaseerd op de benodigde kennis van zaken dus ik hou het liever bij een vraag, namelijk: is de democratie in staat om tijdig de veranderingen tot stand te brengen die, zoals het er steeds meer naar uitziet, nodig zijn om zeg maar als mensheid te overleven? En zo niet, wat dan? Na de zoveelste onheilstijding uit de wetenschap: het ijs van Groenland smelt deze eeuw gemiddeld drie keer zo hard als in de jaren 90 van de vorige en volgt daarmee nauwkeurig het somberste van de voorspelde scenario's, moet het op een enkele pathologische ontkenner na voor iedereen toch wel duidelijk zijn? Er moet iets gebeuren. We moeten met zijn allen kiezen: ofwel we gaan veel meer energie duurzaam opwekken, ofwel we gaan veel minder energie verbruiken, of de wereld gaat naar de kloten. En waarschijnlijk alle drie: we moeten echt veel meer energie duurzaam gaan opwekken én we moeten veel minder energie gaan verbruiken, en dan nog gaat de wereld naar de kloten. Alleen hopelijk een beetje minder. Je zou zeggen: daar is iedereen het nu toch eindelijk wel over eens? En dus gaan we het met zijn allen democratisch beslissen? Ik heb er een hard hoofd in.
Met stikstof is het een beetje eenzelfde soort verhaal. Door een teveel aan bepaalde stikstofverbindingen (ik probeer het zonder het al te moeilijk te maken correct te zeggen zodat niet iemand op een podium kan gaan staan roepen: ‘stikstof kan geen kwaad want we ademen allemaal voor 80% stikstof in’) gaat de natuur naar de kloten, met alle gevolgen van dien. En dat gaat verder dan wat minder hei en wat minder orchideeën. Om met Jean Pierre Geelen (Volkskrant 13/12/19) van Dik van der Meulen te jatten (Is natuur links?): ‘In een land waar bossen sterven, moerassen verdrogen, insecten verdwijnen en vogels wegblijven, is het ook voor mensen niet langer pluis.’ Dus we gaan uiteraard met zijn allen minder van die stikstofverbindingen uitstoten. Logisch toch? Alleen: sommige boeren zijn tegen en die gaan met hun trekkers naar het binnenhof, mensen staan te applaudisseren langs de kant van de weg en de politiek trilt op zijn grondvesten. En dus is daar opnieuw die vraag: is de democratie in staat om tijdig de benodigde veranderingen tot stand te brengen? De voortekenen zijn niet bepaald gunstig. Dus wat dan? Als we met zijn allen democratisch beslissen om de wereld naar de kloten te helpen, wat moeten we dan met die democratie?
Het is maar een vraag.

11 december 2019