Wetenschap

Wetenschap: het is natuurlijk machtig interessant. Het is boeiend, het is spannend en het gaat over hele grote zaken. Of juist over hele kleine. De ontdekking van het Higgs-deeltje bijvoorbeeld, anderhalf jaar geleden alweer: een klein dingetje maar een Grote gebeurtenis die onze kijk op de wereld en op het universum mede bepaalde.
Maar ik hoefde dat deeltje natuurlijk niet zo nodig zelf te zien.
Zo is ook de ontrafeling van het ingewikkelde braamsluiper-complex zeer interessante materie. Het is een soort evolutie in-the-making. Voor onze ogen bijna zien we de diverse taxons zich afsplitsen of zich toch weer bij elkaar voegen totdat uiteindelijk zoals het er nu uitziet drie aparte, deels geheel nieuwe soorten zijn ontstaan. Onze eigen, West-Europese braamsluiper, woestijnbraamsluiper ergens ver weg uit China, en een complex van enkele taxa min of meer uit centraal Azië, samengevoegd tot humes braamsluiper. En ook dit is natuurlijk maar een momentopname.
Maar als dan in Culemborg een cruciaal element uit dat complex gevonden wordt, een soort Higgs-deeltje binnen het universum van de braamsluiper als het ware, dan hoef ik dat beestje toch niet per se zelf te zien? Ik bedoel, in het veld nauwelijks van onze braamsluiper te onderscheiden, zelfs in de hand niet met zekerheid te determineren. Ware aard van het beestje is alleen aan de hand van DNA-analyse vast te stellen.
Dat gezegd hebbende stond ik er vanmorgen toch, in de Schaepmanlaan te Culemborg. En ik was lang niet de enige. En ach, het was gezellig. Het vergde enig geduld, maar ach, zo hebben we het al zo vaak meegemaakt. Voorbijgangers die verbaasd reageren. Of geïnteresseerd naar informatie vragen. Of ons hartstochtelijk negeren. Mensen die een boompje afspeuren. Mensen die een ander boompje afspeuren. En dan, na zowat een uur wachten, ineens alarm: een klein beestje was net naar beneden gedoken, de tuin in, achter de schutting. Dat kon ‘m weleens geweest zijn. Dus nu staan we met zijn allen het andere boompje in de gaten te houden en na enige tijd: bingo!
Inderdaad een braamsluiper. Veel meer viel er eerlijk gezegd niet aan te zien, al is een braamsluiper begin maart natuurlijk wel apart. Stolzmanns braamsluiper dus, afkomstig uit Mongolië en noord China. Dat wil zeggen: volgens de laatste inzichten. Maar die determinatie is nog lang niet definitief. Net zo min als zijn taxonomische positie trouwens. En zo weet je dus niet of je naar een echte lifer staat te kijken, een nieuwe soort voor Nederland zelfs, of slechts naar een nieuwe ondersoort. Of zelfs dat niet: het kan ook zomaar toch een gewone braamsluiper blijken te zijn. Dat horen we pas naderhand, over enkele weken, als DNA-analyse uitsluitsel heeft gegeven. Dat beperkt toch een beetje de beleving van deze waarneming. Maar toch, het jachtgevoel werd bevredigd, het geduld beloond, en de voldoening van het moment van hebbes! was er. Euforie? Mag je het al zo noemen? Ja, het was net een echte twitch. En het beestje was natuurlijk hoe dan ook zeldzaam, zelfs als het toch een gewone braamsluiper blijkt te zijn. Want die komen pas over een maand ons land weer in.

8 maart 2014


Niet bij vogels alleen: Nieuwe natuur