Garderen

Het was weer zo’n typische ‘lekenvondst’. Iemand voert zomaar een italiaanse mus in op Waarneming.nl. Hmmm, het zal wel …, denk je dan. Met foto's: geen grijs op de kruin. Hybride met ringmus? Nee, daarvoor klopt er teveel niet; te weinig ringmus in de vogel, feitelijk. Afwijkende huismus dan? Maar het is niet alleen de bruine kruin die daaraan niet meewerkt, er zijn nog een paar subtielere kenmerken: wang witter dan bij huismus bijvoorbeeld, en een fijn wit streepjespatroon voor en boven het oog. En je moet bekennen: eigenlijk klopt gewoon alles prima voor italiaanse mus. Eén kanttekening: er zijn, lees ik in de Engelse versie van de Svensson e.a., een oost mediterrane populatie (Italië, Sicilië, Kreta) en een Noord-Afrikaanse populatie. De oost mediterrane populatie wordt meestal beschouwd als een aparte soort, overigens voortgekomen uit hybridisatie tussen huismus en spaanse mus. Het is een zelfstandige populatie die zichzelf in stand houdt. De Noord-Afrikaanse vogels zijn dat blijkbaar nog niet want die worden gezien als directe hybriden tussen, inderdaad: huismus en spaanse mus. Waar de vogel van Garderen vandaan komt? Helaas is het verschil tussen beide populaties in het veld niet te zien, begrijp ik. Niet zo vreemd, want feitelijk zijn beide van huis uit hybrides van huismus en spaanse mus. En dat is natuurlijk een probleem. DNA, wordt er dan altijd geroepen, maar kun je in zo’n geval met DNA wel verschillen aantonen? vraag ik me af.

Interessante materie, en hoe dan ook een eersteling voor Nederland, of het nou een soort is uit de oostelijke mediterrané, of een hybride uit Noord-Afrika. Razend zeldzaam, dus tijd om af te reizen naar Garderen. Trein naar Putten en tien kilometer fietsen door de Veluwse bossen, wat sowieso geen straf is. In Garderen was het eerst heel even zoeken naar het juiste huis en daarna nog een half uurtje wachten maar toen zat-ie daar ineens: een op het oog zuivere italiaanse mus. Bruine kruin, wang witter dan bij huismus (er was voldoende vergelijkingsmateriaal voor handen) en een fijn wit streepjespatroon voor en boven het oog. Weer een historische gebeurtenis in ornithologisch Nederland dus, zoals we die de laatste tijd zo veel meemaken. Er wordt heel wat geschiedenis gemaakt. Tijdje bij staan toekijken. Het is feitelijk maar een eenvoudig vogeltje voor zoveel geschiedenis, maar het is een mooi beestje.
Waarna ik nog zowat een halve dag had om te genieten van de Veluwse bossen, de Veluwse heidevelden, de Veluwse zwarte spechten (nou ja, eentje), de Veluwse bonte vliegenvangers en het oude Veluwse cultuurlandschap, voor ik terug was in Putten.

18 april 2022


Meer: Tholen